Toelichting: Jos Kuijpers heeft onlangs de Erfgoedvisie voor de Zuiderwaterlinie geschreven en hij zal zijn verhaal over de waterlinie en de cultuurhistorische en toeristische waarde ervan toelichten (www.zuiderwaterlinie.nl).
Nederland heeft zich niet alleen eeuwenlang verdedigd tegen het water maar ook met behulp van het water. Dit blijkt wel uit de diverse waterlinies die ons land gekend heeft. Het was indertijd de wereldberoemde vestingbouwer Menno van Coehoorn die rond 1700 een samenhangend geheel van de Brabantse vestingsteden maakte. Het werd een ketting van 160 kilometer lang vanaf Bergen op Zoom tot Grave, onderdeel van de Zuiderfrontier die van Zeeuws-Vlaanderen tot Nijmegen reikte. De Zuiderwaterlinie was niet alleen een verdedigingslinie maar markeerde (en markeert nog steeds) ook een culturele grens tussen Noord en Zuid, protestant en rooms-katholiek, harde en zachte g, calvinistisch en bourgondisch. Een gedeelte van die interessante Zuiderwaterlinie is de Stelling van Heusden, een systeem van versterkingen waarvan belangrijke delen, zoals de vesting Heusden en het Fort bij Hedikhuizen nu nog te bewonderen zijn. Van andere delen resteren alleen onderdelen of ze zijn helemaal verdwenen. Wat betekende die positie voor de plaatselijke bevolking? Wanneer werd de Zuiderwaterlinie opgeheven en waarom bleef hij zo lang geheim? Wat is er nu nog van te zien en te beleven? Al die aspecten komen aan de orde tijdens deze lezing.

Tip: bezoek Museum Kruithuis, Citadellaan 7 in Den Bosch.
Op 16 april jl. is hier het vesting- en watermuseum geopend,
www.museumkruithuis.nl

Hoe ontstond de Nederlandse democratie?
In september 1781 werd er in de Nederlanden, vanuit geblindeerde koetsen, over alle grote steden een anoniem geschreven pamflet verspreid. Het pamflet heette ‘Aan het Volk van Nederland’ en bracht een schokgolf teweeg.
Het betekende het begin van een periode van ongekende revolutie. In de jaren die volgden, werd het fundament gelegd voor een nieuw politiek staatsbestel en werd er een begin gemaakt met het ‘democratische tijdperk’.

Het democratische tijdperk
Op zaterdag 31 januari 1795 werd de Hollandse Verklaring van de Rechten van de Mens en van de Burger afgekondigd in Den Haag. In dit document werden voor het eerst in de vaderlandse geschiedenis fundamentele mensenrechten en gelijke burgerrechten geformuleerd en vastgelegd.
Deze aanzet voor de democratie vond plaats na een jarenlange strijd en heftige gebeurtenissen. De revolutie resulteerde in de opening van de eerste nationale volksvertegenwoordiging op 1 maart 1796 en de Nederlandse Grondwet op 1 mei 1798.
Het betekende een fundamentele breuk met het middeleeuwse verleden…
“De revolutionaire spanningen aan het eind van de 18e eeuw liepen nergens in Nederland zo hoog op als in de Langstraat. En daarnaast hebben de veldslagen tijdens de Bataafs-Franse inval van 1793-1794 zich hoofdzakelijk afgespeeld in Brabant, waarmee de feitelijke omwenteling zich dus hier afspeelde. Er is dan ook genoeg te vertellen aangaande Brabant en ik zal dit in de lezing meenemen”.

Toelichting: dhr. Jurriaan Paulus van Paauwvliet brengt in zijn lezing de gebeurtenissen van de Nederlandse Revolutie in beeld, die leidden tot het ontstaan van Nederland als democratie en moderne natie (www.centrum1795.com)

Tip: bezoek de expositie “Aan het volk van Nederland”
Heuvel 2, Oosterhout.
Open: vrijdag t/m zondag

NOORD-BRABANT: BOUWKUNST DOOR DE EEUWEN HEEN.
De rijke cultuur van Noord-Brabant kent vele hoogtepunten. In deze lezing wordt de ontwikkeling besproken van de architectuur in onze provincie vanaf de Middeleeuwen: de oude monumentale kerken en raadhuizen in de grote steden, luxueuze woonhuizen en buitenverblijven, maar ook de moderne kantoren, universiteitsgebouwen en stations. De bijzondere karakteristieken van de regio’s in Noord-Brabant, zoals de Baronie, de Meierij, de Peel en het Kempenland zullen aan bod komen. We maken kennis met het werk van belangrijke bouwmeesters en architecten.

Enkele voorbeelden: A. du Hamel en de St. Jan in Den Bosch, A. Keldermans en de Markiezenhof in Bergen op Zoom, T. Vincidor en het kasteel van Breda, P. Cuypers en de neogotiek in Noord-Brabant, A. Kropholler en het raadhuis in Waalwijk, J. Bedaux en de universiteit van Tilburg en tenslotte D. Roosenburg en de gebouwen van Philips in Eindhoven.